Yes, ik heb eindelijk een Balinese crematie (Ngaben) ceremonie meegemaakt. Ik kwam de optocht tegen onderweg van de sportschool. Ze waren net bezig om de kist op de ceremoniële toren (wadah) te tillen en alles op wielen te zetten. Ik heb snel mn brommer aan de kant gezet en ben vervolgens een paar kilometer met ze meegelopen naar het strand en heb de crematie gezien. Het was heel indrukwekkend.
De optocht
Een foto van een oudere vrouw hing aan de Wadah. Het was haar crematie en haar lichaam lag dus in de kist. Op haar kist zat een jongen van begin 20. Hij zal wel de kleinzoon van de vrouw zijn. Ook de priester stond later op de wadah. Hij hield een stok vast waaraan een nepvogel hing. De wadah stond op een kar met wielen die door meerdere mannen door de straat werd geduwd. Daarom heen liepen mannen mee die lange stokken bij zich hadden. Met deze stokkken werden de elektriciteitsdraden en de takken van bomen omhoog geduwd zodat het hele gevaarte eronder door kon. Dat ging dan ook weleens mis, waardoor hele takken en draden naar beneden vielen. Niemand die zich daar druk om maakte.
Crematie voor de lagere kaste
Deze ceremonie is eentje voor de lagere kaste. Hoe belangrijker de overleden persoon is, hoe meer niveaus de wadah namelijk heeft. De hele rijke hoge kaste heeft zelfs helemaal geen wadah maar een lembu, een soort stier, waarin de kist ligt. De hele arme overledenen moeten vaak wat meer geduld hebben voordat ze naar het hiernamaals mogen. Zij moeten soms maanden of jaren wachten op hun crematie. Ze worden dan eerst begraven en vervolgens weer opgegraven zodra er genoeg geld is of ze mee gecremeerd kunnen worden in een crematie voor meerdere overledenen.
De geest naar het hiernamaals
Eenmaal bij een kruispunt aangekomen lopen de mannen meerdere rondjes met de wadah. Dat doen ze om de boze geesten bij de overledene weg te houden. De hele ceremonie draait erom om de geest veilig naar het hiernamaals te brengen. Daar wacht de geest vervolgens om weer herboren te worden of, als de ziel puur genoeg is, eindelijk naar de goden te mogen.
De crematietempel
Eenmaal bij het strand kwamen we bij de crematieplek in de tempel. Ik heb netjes gevraagd of ik mee naar binnen mocht. Ik was de enige Bule (blanke buitenlander) en voelde me toch een beetje een soort ramptoerist, maar het was gelukkig geen probleem. In de tempel tilden de mannen het lichaam, ingewikkeld in doeken, uit de kist en legden het op de plek waar ze het lichaam zouden verbranden. De priester verwijderde de doeken, waardoor iedereen voor het laatst het lijk kon zien. Vervolgens bedekte hij het lichaam weer met andere doeken en vond er nog een laatste ceremonie plaats met offers en heilig water.
Hemelsrichtingen
De priester bedekt het gezicht van de overledene ook met een doek met een tekening van de hemelsrichtingen. Zo weet de geest waar hij heen moet. Ook de vogel aan de stok van de priester heeft een functie. Volgens mijn Bahasa lerares laten Balinezen vaak ook een echte vogel los zodat deze de richting kan aangeven waar de geest heen moet. Het beste is dan als de vogel naar het noorden vliegt, richting de bergen naar de tempel Besakih, de heiligste tempel van Bali.
De crematie
Het afscheid was genomen. De gastank met de gasbrander werd klaargezet en een vrouw zei tegen me dat ik ergens anders moest gaan staan omdat de crematie begon. Ik ging aan de zijkant staan bij de rest. De gasbrander werd aangezet. Een donkere wolk met een vreemd geurtje kwam onze kant op. Het was wel vreemd dat een paar meter verder touristen op het strand lagen te chillen.
De meeste vrienden en familieleden waren ondertussen al begonnen met eten en drinken in een tempel ernaast. Het was voor mij tijd om te gaan. Ik heb nog even gekeken naar het vuur en en me afgevraagd hoe mijn kinderen het zouden vinden als ze hun oma zo in het vuur zouden zien branden. Hier wordt de dood niet ‘verstopt’.
